مائده آقائیپور
دکترای تخصصی روانشناسی بالینی
فهرست مطالب
در اتاق درمان چه میگذرد؟
مهستی با قدمهایی مردد وارد اتاق شد. نگاهش دنبال جایی برای نشستن میگشت. گفت:
«راستش، خیلی وقت بود میخواستم بیام پیش رواندرمانگر، ولی هم میترسیدم، هم نمیدونستم
قراره چی بشه… یعنی فقط حرف میزنیم؟»
درمانگر کیست و چه میکند؟
پشت صحنهی درمان
در اتاق درمان چه میگذرد؟ درمانگر چه میکند؟
در دل بحران، چطور از روان خود مراقبت کنیم؟
برای آنان که در دل جنگاند و آنان که دور، ولی درگیرند
شخصیت چیست و چرا شناخت آن مهم است؟
آیا تا به حال از خودتان پرسیدهاید که چرا بعضی از آدمها همیشه محتاطاند و بعضی دیگر بیپروا؟ چرا برخی زود خشمگین میشوند و برخی همیشه آراماند؟ چرا بعضیها با کوچکترین انتقاد بههم میریزند و بعضی دیگر مقاوم و انعطافپذیرند؟
پاسخ همهی این سوالها، در یک واژه نهفته است: شخصیت.
رواندرمانی چطور مغز را تغییر میدهد؟
وقتی به رواندرمانی فکر میکنیم، معمولاً تصورمان گفتوگوی دو نفرهایست که در آن فردی به حرفهایمان گوش میدهد و توصیههایی میدهد. اما واقعیت این است که رواندرمانی علمی و حرفهای، فرایندی مبتنی بر مغز است. گفتوگوهایی که در جلسه درمان اتفاق میافتند، صرفاً ردوبدل شدن کلمات نیستند، بلکه مجموعهای از «تجربههای عاطفی جدید» هستند که بهطور واقعی مغز را تغییر میدهند.
فیلمدرمانی تجربی: وقتی سینما در خدمت روان انسان قرار میگیرد
فیلم، فقط سرگرمی نیست همه ما لحظههایی داشتیم که یک فیلم ساده، قلبمان را تکان داده. شاید با دیدن یک صحنه، اشکمان درآمده؛ شاید حس کردیم کارگردان انگار داشته داستان ما را میگفته؛ شاید از یک شخصیت، خشم گرفتیم یا دردی آشنا را احساس کردیم. اینجا، دقیقاً نقطهایست که فیلم از سرگرمی فراتر میرود و میشود «آینهای برای روان ما». فیلمدرمانی تجربی، از همین ظرفیت استفاده میکند: فیلم میشود ابزار، زبان، و پلی برای تماس با احساساتی که گاهی پشت سالها سکوت، اجتناب یا دفاع پنهان شدهاند.
فیلمدرمانی تجربی گروهی:
زبان سینما در خدمت رواندرمانی هیجانی
مقدمه: وقتی سینما درمان میشود سینما، پیش از آنکه رسانهای برای تفریح یا سرگرمی باشد، یک زبان است؛ زبانی بصری، هیجانی، استعاری و چندلایه که میتواند تجربه انسانی را بازنمایی، تداعی، و حتی احضار کند. فیلمهایی که به روح ما نفوذ میکنند، به یادمان میآورند که روان انسان، نه فقط از طریق کلمات، بلکه از طریق تصویر، صدا و روایت هم بیانپذیر است. در فیلمدرمانی تجربی گروهی، ما بهعنوان رواندرمانگران، دقیقاً از همین قابلیت استفاده میکنیم: سینما را به زبان ناخودآگاه تبدیل میکنیم، و گروه را به بوم تجربهای زنده برای شناخت، ابراز و اصلاح هیجان.
فیلمدرمانی تجربی در رواندرمانی فردی:
شکستن مقاومت، فعالسازی ذهنیتها
کار با مراجعان مبتلا به اختلالات شخصیت، بهویژه اختلالات خوشه C نظیر اختلال شخصیت اجتنابی، با چالشهایی جدی همراه است: مقاومت در برابر تماس هیجانی، ذهنیتهای اجتنابی، کنترلگری شناختی، و دشواری در دسترسی به تجارب دوران کودکی. اینجاست که ابزارهای غیرکلامی، تجربی و چندکاناله اهمیت پیدا میکنند. یکی از این ابزارهای موثر، فیلمدرمانی تجربی است. در این مقاله، مدلی معرفی میشود که طی بیش از پنج سال تجربه بالینی و سه مطالعه علمی طراحی و ارزیابی شده است. در این مدل، فیلم بهمثابه «تکنیک هیجانی تجربی» در رواندرمانی فردی، در چارچوب طرحوارهدرمانی، ذهنیتمحور و گشتالتدرمانی استفاده میشود.